Yapının bileşenlerinin incelendiğinde, bünyesindeki her yapı elemanının farklı bir öneme sahip olduğu görülür.Yapının güvencesi ve ileriki zamanlarda sürdürebilirlik kavramını yansıtması bu elemanları doğru tanımlamamıza bağlıdır.

Yapı bünyesindeki elemanlardaki yıpranma veya fonksiyon kaybı yapıda ergonomik ve konfor koşullarının kaybolmasına neden olur.Bu ; işlevin bozukluğu adına karşılaşılan en basit sorundur.

Bu sorunun bir adım yukarısı , kullanıcı ile binanın yaşamsal etkileşimini koparan sorunlardır.Doğal afetler gibi yapı elemanlarının deformasyonuna neden olan olaylar bu sorunların birincil örnekleridir.

Tasarım aşamasında yangın güvenliği maddesine dikkat edilmemesi çoğu zaman kullanıcı bina ilişkisi ve iletişimine son vermektedir.Bu durum öncesinde yangın güvenliği adına sunulacak tasarım kararlarının doğru yapılması çok önemlidir.Bu kararların kullanıcı sayısı – bina tipi – kat sayısı – kaçış maddesi gibi önemli verilerle değerlendirilmesi sonrasında ; yangın merdiveni ile de iletişim kurulması bina – kullanıcı iletişiminin yaşamsal devamlılığı adına çok önemli bir görevdir.

Bu çalışmada ; yapılarda kullanılan yangın merdiveni tiplerinin yanında uygulama hatalarının pekiştirilmesi ana hedef olmuştur. Bu sayede yapılacak yapılarda tasarlanacak yangın merdivenlerinin fonksiyonel , tanımlayıcı ve tamamlayıcı olması sağlanacaktır.

II. YANGIN MERDİVENLERİ

2.1. TARİHTE YANGIN GÜVENLİĞİ ve YANGIN MERDİVENLERİ :

2.1.a. Tarihte yangın güvenliği için yapılmış çalışmalar

2.1.b. Tarihte yangın merdivenleri ile ilgili patent çalışmaları

Bir çift kollu merdivende uyulması gereken teknik veriler:

Bir kaçış merdiveninin indiği nokta ile dış açık alan arasındaki uzaklık, yangın merdiveninin zemin düzeyindeki güvenlikli dolaşım alanına indiği nokta açık-seçik görülebilen ve güvenlikli bir dış açık alana doğrudan erişilebilen bir yerde olması, iç kaçış merdivenlerinden boşalan kullanıcı yükünü karşılayacak yeterli genişlikte dışa açık kapı olması halinde, maksimum uzaklık 10 m’yi aşmayacaktır. Sprinkler korunumlu yapılarda, 15 m olabilir.

Kaçış merdivenlerinde her döşeme düzeyinde 17 basmaktan çok olmayan ve 4 basamaktan az olmayan aralıkla sahanlıklar düzenlenecektir.

Sahanlığın en az genişliği ve uzunluğu merdivenin genişliğinden az olmayacaktır. Düz kollu merdivenlerde, üst koldaki ve alt koldaki rıhtlar arasındaki uzunluğun 1 m’den daha çok olmasına gerek yoktur. Basamaklar kaymaz malzeme olacaktır.

Merdivenlerde baş kurtarma yüksekliği basamak üzerinden en az 210 cm olmalıdır. Sahanlıklar arası kot farkı en çok 300 cm olmalıdır.

Herhangi bir kaçış merdiveninde basamak yüksekliği 175 mm’den çok, basış genişliği ise 270 mm’den az olmayacaktır.

Kaçış için kullanılmasına izin verilen merdivenlerde, basamağın kova hattındaki en dar basış genişliği, konutlarda 100 mm’den diğer yapılarda 125 mm’den az olmayacaktır. Her kaçış merdiveninin her iki yanında duvar, korkuluk ya da küpeşte bulunacaktır. Genişliği 80 cm ya da daha az olan merdivenlerin yalnızca bir yanında korkuluk yeterlidir. Yangın merdiveni kovası ve yangın güvenlik holüne elektrik ve mekanik tesisat şaftı kapakları açılamaz.

2.2.b. Dairesel  yangın merdivenleri (Spiral staircases)

Uygulamasının sahip olduğu esneme kabiliyetinden dolayı daha çok çelikten yapıldığı merdivenlerdir.Belirlenen çapın merkezi etrafında dönmesi ve dengelenmenin bu merkeze göre yapılır.Merkezinde taşıyıcı ile taşınan ve daha sağlıklı sonuçlar veren tipleri daha sık görülür.

Bir dairesel merdivende uyulması gereken teknik veriler:

Dairesel merdivenler, yanmaz malzemeden yapılmaları ve en az 800 mm genişlikte olmaları durumunda kullanıcı yükü 25 kişiyi aşmayan herhangi bir kattan, ara kattan, veya balkonlardan zorunlu çıkış olarak hizmet verebilir. Belirtilen koşulları sağlamayan dairesel merdivenler zorunlu çıkışlar olarak kullanılmayacaktır.

Dairesel merdivenler 9.50 m’den daha yüksek olmayacaktır.

Basamağın kova hattında en dar basış genişliği 15 cm’den, kova hattında 50 cm uzaklıktaki basış genişliği 27 cm’den az olmayacaktır.

Basamak yüksekliği 175 mm’den çok olmayacaktır. Baş kurtarma yüksekliği 2.5 m’den az olmayacaktır.

2.2.c. . Açılır kapanır yangın merdivenleri (Exterior permanent ladder)

Herhangi bir tipte stürüktüre dışarıdan monte edilerek acil kaçış imkanı sağlamaya yönelik tasarlanmış yangın merdivenleridir. Kullanılmayan durumu yapı yüzünde yağmur oluğu şeklinde algılanır.Elektrolize edilmiş alüminyum alaşımından imal edilir ve bu merdivenin taşıma kapasitesini arttırmada artı özelik kazandırır.Merdivenin her iki ayağının toplam taşıma kapasitesi yaklaşık 4 tondur.

Kullanılmadığı durumlarda,merdivenin üst noktasında bulunan mandalının kapatılması güvenlik tedbiridir.

SONUÇ

Yaşam verilerinin doğru değerlendirilmesi adına atılacak ilk adım ; fonksiyonların doğru olmasıdır.Fonksiyon şemasını doğru işlevlere sahip olması bir binanın yaşam kaynağıdır. Bu değerlerin ve bu değerleri bünyesinde tutan alt değerlerin , bir tanım içinde değerlendirilmesi adına atılacak bir adım da ; yangın merdivenlerinin doğru değerlendirilmesi olacaktır.

Bu çalışma ; yangın yönetmeliğinden hareketle ulaşılacak doğrulara çeşitli örnekler üzerinden varılması amaçlanmıştır.